Same difference - Les 1 (van 3)

• Mentorles
• Burgerschap
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-4

Introductie

Elke groep is boeiend, omdat iedereen anders is. Het zou vreselijk saai zijn als we allemaal hetzelfde zouden zijn. Bovendien, als we allemaal hetzelfde zouden willen en dezelfde behoeftes zouden hebben, gaat het mis. Hoewel iedereen denkt dat we juist beter met elkaar overweg zouden kunnen als we ‘gelijk’ zouden zijn, is het omgekeerde waar. Juist omdát er verschillen zijn, kan een groep optimaler functioneren. Van de verschillen zouden we in groepen juist nog beter gebruik kunnen maken! Deze lessenreeks gaat over: Jij maakt het verschil. We gaan in op de verschillen, want of je het nu wil of niet, jij maakt altijd een verschil! Het gaat over herkennen, erkennen en omgaan met verschillen binnen groepen, subculturen en culturen. De lessen gaan om diversiteit en verscheidenheid, dus ook goed in te zetten bij seksuele, religieuze en etnische diversiteit. Als we openstaan voor verschillen en uitzoeken waarom iemand anders bepaalde dingen doet, is het makkelijker om op een respectvolle manier met elkaar om te gaan. Les 1: Rollplay – Verschillen zijn er. Les 2: Maak je eigen (Sub)cultuur Les 3: What you say what I say Na de derde les behoefte aan meer materiaal? Movies that Matter selecteert films voor het onderwijs en maakt daar verdiepingsopdrachten bij. Na deze derde les volgt een suggestie en verwijzing naar een film die goed aansluit en je de mogelijkheid biedt nog verder op het onderwerp in te gaan met je klas! Deze lessenreeks sluit aan bij kerndoel 36 en 43.

Instructies

Benodigdheden:

Uitgeprinte hand-out 'Scenario's' (zie bijlage).

Als er gesproken wordt over respectvol met elkaar omgaan, zegt men altijd: ‘we zijn allemaal gelijk’. Maar 'gelijk zijn' betekent dat er geen verschillen zijn en dat kan helemaal niet! Wat in dat geval bedoeld wordt met ‘gelijk’, is eigenlijk gelijkwaardig. Gelijkwaardig betekent niet niemand meer of minder waard is dan een ander. Niet hetzelfde zijn, maar wel dezelfde kansen krijgen; daar gaat het om. Want niemand is meer of minder waard dan een ander.

Wat als we elkaar tijdens een meningsverschil nou gewoon niet begrijpen, omdat we simpelweg andere normen en waarden hebben? ‘Normen en waarden’ zijn een beladen thema geworden, omdat het in discussies altijd gaat om het overtuigen van de ander. Wat als we dat nu eens niet zouden doen en gewoon observeren wat er gebeurt in bepaalde situaties?

Er gaan verschillende rollenspellen gespeeld worden. Vraag steeds drie leerlingen naar voren om het rollenspel te spelen. De leerlingen bestuderen de scenario's (zie hand-out in de bijlage)  en spelen daarna een scène. De rest van de groep bekijkt het verhaal. 

Na 5 minuten zegt de docent ‘stop’.

Bespreek klassikaal na:

• Wat hebben jullie gezien? 
• Hoe was dit voor … (noem de rollen bij naam) 
• Wat denken jullie dat er aan de hand was? 
• Wat ging er mis in deze scene? 
• Hoe komt dat denk je? 
• Wie heeft welke normen en waarden denk je? 
• Etc.  
  

Vraag vervolgens de leerlingen die de scène speelden of ze willen vertellen wat er op hun kaartje stond en hoe ze dit hebben uitgebeeld.

• Hoe was het voor hen om de scène te spelen? 
• Is er uitgekomen wat er op de kaartjes stond? 
• Hoe voelden ze zich? 

Herhaal dit een nog een keer. Maak gebruik van de bijgevoegde scenario’s en cue-cards, of verzin zelf scenario’s waarbinnen er een botsing ontstaat. Het gaat daarbij altijd om een (sub)cultureel verschil. Wat de één interpreteert als zeer respectloos, is voor de ander misschien heel normaal gedrag. 

Klassikaal:

Sluit deze les af met een klassikaal gesprek over ‘normaal’ gedrag. Wat voor de één normaal is, zou voor een ander misschien wel lastig, of zelfs beledigend kunnen zijn. Probeer in het gesprek te sturen naar een ‘open’ houding als oplossing. Het gaat er bij respect om, dat je niet allemaal hetzelfde hoeft te vinden, MAAR dat je niet meteen oordeelt over het gedrag van anderen.

Voorbeeld reflectievragen:

• Wat is normaal? 
• Op welk gedrag word je zelf we eens aangesproken? 
• Snap je hoe dat over kan komen? Dat sommige mensen het niet begrijpen? 
• Is het negatief bedoeld? 
• Kun je zelf iets bedenken dat in sommige gevallen ‘verkeerd’ zou kunnen overkomen?
• Zou het je moeite kosten om je mening voor je te houden? 
• Wat zou er gebeuren als je eerst een vraag zou stellen in plaats van een oordeel geven?
  

Gebruik eventueel deze 'lege' slide om zelf nog iets aan de les toe te voegen. Of delete hem als je hem niet nodig hebt!